Emile de Cartier de Marchienne

Loopbaan

Emile De Cartier behaalde het diploma van kandidaat in de wijsbegeerte en letteren en trad in 1893 in diplomatieke dienst. Hij werd onmiddellijk secretaris op de ambassade in Wenen. Hij werd vervolgens zaakgelastigde in Rio de Janeiro (1896), Tokyo (1896-1898), Bejing (1898-1900) en Parijs (1900). Hij keerde vervolgens weer terug naar Bejing (1901-1902) en dan opnieuw naar Parijs (1902-1906), met een korte onderbreking in 1905 tijdens dewelke hij een zending deed in Chili voor rekening van de Banque d’Outremer.

In 1906 werd hij ambassaderaad in Londen en in 1908 in Washington. In 1910 was hij weer in Bejing, als gevolmachtigd minister en in 1917 werd hij tot minister benoemd in Washington en in 1919 tot ambassadeur, toen het gezantschap aldaar tot die rang werd verheven. Hij was tevens ambassadeur voor Haïti, Cuba en San Domingo.

Tijdens zijn korte tweede periode in Bejing (1901-1902) onderhandelde en ondertekende hij de overeenkomst van herstelbetalingen na de Bokseropstand die het ambassadegebouw had vernield. Hij zette de bouw van een nieuwe ambassade in gang en vond er niets beter op dan de plannen van het familiekasteel in Marchienne aan te bieden en de architect te verzoeken er zich op te inspireren. Dit gebeurde voor de beide zijvleugels, terwijl het hoofdgebouw wel in dezelfde stijl maar toch afwijkend van het kasteel van Marchienne werd gebouwd. De bouwmaterialen werden uit België ingevoerd: rode baksteen, blauwsteen, schalies, lambriseringen, ramen, deurklinken en sloten, bronzen decoratieelementen, tegelvloeren met Brabantse motieven. De volledige architectuur was Belgisch: de puntgevel, de balustrades en frontons, de luchters, plafonds, schouwen, enz. Toen de Cartier opnieuw in Bejing op post kwam, was het ambassadegebouw al door zijn voorganger in gebruik genomen. Hij kon er zich als het ware ‘thuis’ voelen. Na de machtsovername door de communisten werd het gebouw door de staat in bezit genomen en dient het nog steeds als ‘guest-house’ voor hoge regeringsgasten.

Na tien jaar Washington, werd de Cartier op 10 juni 1927 ambassadeur in Londen en toen hij de leeftijdsgrens had bereikt werd hij in zijn ambt verlengd omdat hij een eminente rol speelde in de Commissie van landen die niet intervenieerden in de Spaanse oorlog. Toen de Tweede Wereldoorlog losbarstte werd hij opnieuw verlengd op zijn post, waar hij uitzonderlijk bleef tot aan zijn dood in 1946. Hij was ook, vanaf 1940, deken van het diplomatiek corps.

De Cartier was een charismatische personaliteit, die opviel overal waar hij een post bekleedde. In Bejing was hij moedig opgetreden tijdens de Bokseropstand en had er de Belgische economische belangen uitstekend gediend. In Washington liet hij zich tijdens en na de Eerste Wereldoorlog gelden als de vaandeldrager van de Belgische belangen, meer bepaald in de kwesties van herstelbetalingen.

Hij speelde vooral een prominente rol tijdens en na de Meidagen 1940. Daar waar velen wankelden, ook binnen het diplomatieke corps, en de oorlog als definitief door de Duitsers gewonnen achtten, bleef hij onwankelbaar trouw aan de Engelse oorlogvoering en aan het geloof in de uiteindelijke overwinning. Hij werd een centrale figuur voor de Belgische vluchtelingen, onder wie de regeringsleden die stilaan in Londen arriveerden, nadat hij ze daar bestendig toe had aangemoedigd, om niet te zeggen opgevorderd. Zijn talrijke contacten maakten van hem een uitstekende introductie bij hoge ambtenaren en regeringsleden ten behoeve van de Belgische regeringsleden en ambtenaren.

In 1945 was hij een van degenen die door koning Leopold III naar Sankt Wolfgang werden ontboden om hem advies te geven.